เทคโนโลยี TDCS รักษาอาการความจำถดถอย อัลไซเมอร์ในผู้สูงอายุ

อาการความจำถดถอย ในโรคอัลไซเมอร์ไม่ได้เป็นเรื่องไกลตัวสำหรับผู้สูงอายุ ผู้ทำหน้าที่ดูแลผู้สูงอายุควรให้การสังเกตเป็นพิเศษ เพราะในช่วงอาการเริ่มแรกอาการหลงลืมและความจำที่ถดถอยจะคล้ายกับการหลงลืมตามวัย การเข้ารับการรักษาอย่างรวดเร็วด้วยเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่ทันสมัย จะสามารถชะลออาการโรคอัลไซเมอร์ได้มากกว่าการปล่อยทิ้งไว้ให้มีอาการหลงลืมหรือความจำที่ถดถอยรุนแรง แต่หากปล่อยทิ้งไว้จะทำให้ขั้นตอนการใช้ชีวิตประจำวันสูญเสียไป โดยอาการความจำถดถอยที่ปรากฏชัดและผลรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ เช่น หลงลืมสิ่งของ ลืมนัด นับเงินไม่ได้ สับสนเรื่องเวลา สถานที่ ฤดูกาล กลับบ้านไม่ถูก หลงทิศทาง จำไม่ได้เลยว่ามีเหตุการณ์นั้นๆ เกิดขึ้น หรือลืมแล้วลืมเลย ลืมจนช่วยตนเองไม่ได้

ดังนั้นควรมาพบแพทย์ด้านสมองและระบบประสาทเพื่อรับคำปรึกษา โดยในปัจจุบันอาการหลงลืม ภาวะความจำถดถอย ในโรคอัลไซเมอร์ สามารถรักษาได้ด้วยเครื่องกระตุ้นสมองด้วยกระแสไฟฟ้าอย่างอ่อน ( Transcranial Direct Current Stimulation :TDCS) ที่เข้ามาช่วยรักษาและฟื้นฟูการทำงานของสมอง ให้สามารถกลับไปใช้ชีวิตแบบปกติได้อีกครั้ง

สาเหตุของภาวะความจำถดถอย ในโรคอัลไซเมอร์

อัลไซเมอร์ เป็นหนึ่งในโรคที่เกิดจากความเสื่อมถอยของการทำงานหรือโครงสร้างของเนื้อเยื่อของสมองซึ่งมักพบในผู้สูงอายุ โดยไม่ใช่ความเสื่อมตามธรรมชาติ สาเหตุมาจากเซลล์สมองเสื่อมเร็วกว่าปกติ เนื่องจากมีโปรตีน Amyloid มาสะสมมากผิดปกติ โรคนี้มีระยะเวลาในการก่อโรคนานหลายปี กว่าจะแสดงออกถึงอาการให้เห็นอย่างชัดเจน

อาการเตือนสำคัญของภาวะความจำถดถอย ในโรคอัลไซเมอร์

อาการแรกเริ่มที่สำคัญของผู้ป่วยอัลไซเมอร์คือการสูญเสียความจำระยะสั้น ซึ่งเป็นอาการที่ใกล้เคียงกับภาวะความจำเสื่อมตามธรรมชาติในผู้สูงอายุ ซึ่งจะมีการดำเนินโรคอย่างช้าๆ แบบค่อยเป็นค่อยไป โดยแบ่งคร่าวๆ ได้เป็นสามระยะ ได้แก่

ระยะแรก ผู้ป่วยจะมีความจำถดถอย ชอบถามซ้ำ พูดซ้ำๆ เรื่องเดิม สับสนทิศทาง เริ่มเครียด อารมณ์เสียง่ายและซึมเศร้า
ระยะกลาง ผู้ป่วยมีอาการชัดเจนขึ้น ความจำแย่ลงอีก เดินออกจากบ้านไปโดยไม่มีจุดหมาย พฤติกรรมเปลี่ยนไปมาก เช่น จากที่เป็นคนใจเย็นก็กลายเป็นหงุดหงิดฉุนเฉียว ก้าวร้าว พูดจาหยาบคาย เป็นต้น
ระยะสุดท้าย ถือว่าเป็นระยะรุนแรง ผู้ป่วยจะตอบสนองต่อสิ่งรอบข้างน้อยลง สุขภาพทรุดโทรมลงคล้ายผู้ป่วยติดเตียง รับประทานได้น้อยลง การเคลื่อนไหวน้อยลงหรือไม่เคลื่อนไหวเลย ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ ปัสสาวะหรืออุจจาระเล็ด เนื่องจากกลั้นไม่อยู่ และไม่สามารถประกอบกิจวัตรประจำวันด้วยตัวเองได้ ต้องมีคนคอยช่วยเหลือ

แนวทางการรักษาโรคอัลไซเมอร์ด้วยเทคโนโลยี TDCS

เครื่องกระตุ้นสมองด้วยกระแสไฟฟ้าอย่างอ่อน หรือ TDCS เป็นอีกทางเลือกในการรักษาผู้ที่มีภาวะความจำถดถอย โรคอัลไซเมอร์ในผู้สูงอายุ ร่วมกับการให้ยารักษาอารมณ์และพฤติกรรมที่ผิดปกติ โดยพบว่าเทคโนโลยี TDCS สามารถช่วยเพิ่มความจำและความสามารถของสมองได้ โดยเฉพาะผู้ป่วยที่มีอาการอัลไซเมอร์ในระยะแรก และระยะกลาง ที่มีอาการไม่รุนแรงมากนัก

เทคโนโลยี TDCS นี้ จะส่งกระแสไฟฟ้าอย่างอ่อน ประมาณ 1-2 mA ผ่านอิเล็กโทรดไปยังกะโหลกศีรษะ โดยการกระตุ้นสมองส่วนหน้าของกลีบหน้าผาก (Prefrontal cortex) หรือ สมองกลีบขมับส่วนหน้า (anterior temporal cortex) เพื่อเพิ่มความจำและทำให้การประมวลผลของสมองเร็วขึ้น (speed of cognitive) หรือ ความยืดหยุ่นของสมองดีขึ้น (neuroplasticity)

การรักษาโดยเทคโนโลยี TDCS จะใช้เวลากระตุ้นประมาณ 20-30 นาที ต่อครั้ง การรักษาโดยส่วนใหญ่แล้วประมาณ 5-10 ครั้ง จะเริ่มเห็นผลการรักษาที่ดีขึ้น ในช่วง 1 เดือนแรก ควรเข้ามารับการกระตุ้นสัปดาห์ละ 2 ครั้ง ก็จะทำให้วงจรประสาททำงานได้ปกติ และมีการหลั่งสารสื่อประสาทออกมาได้ ซึ่งขั้นตอนการรักษานั้น ทำเพียงแค่ติดสายส่งกระแสไฟฟ้า 2 ตำแหน่งคือ กระแสไฟเข้า และกระแสไฟออก จากนั้นปล่อยกระแสไฟฟ้า ระหว่างการรักษาผู้ป่วยเพียงแค่นั่งเฉยๆ ไม่มีอาการเจ็บปวด แต่ผู้ป่วยอาจจะมีความรู้สึกเหมือนมดกัด เหมือนมีเข็มเล็กๆ ทิ่ม หรือคัน ในตำแหน่งที่กระแสไฟฟ้าเข้าหรือออกได้ ซึ่งอาการเหล่านี้มักจะหายไปภายใน 30-60 วินาที หรืออาจเกิดผิวหนังแดงบริเวณที่กระตุ้นได้ในบางครั้ง

ข้อควรระวังการรักษาโดยเทคโนโลยี TDCS

ผู้ป่วยที่มีบาดแผล การติดเชื้อ มีรอยโรค หรือเส้นเลือดอักเสบในบริเวณหนังศีรษะที่กระตุ้น
มีประวัติเลือดออกง่าย หรือมีประวัติชัก
ผู้ป่วยที่ใช้เครื่องกระตุ้นการเต้นหัวใจชนิด Demand-Type
ผู้ป่วยที่มีหลอดเลือกสมองอุดตัน/แตกในระยะเฉียบพลัน ควรระมัดระวังในการรักษา
ผู้ป่วยที่ได้รับยาบางชนิดที่อาจส่งผลต่อการกระตุ้นด้วย TDCS

การรักษาภาวะความจำถดถอย โรคอัลไซเมอร์ในผู้สูงอายุ ด้วยเทคโนโลยี TDCS เป็นอีกทางเลือกหนึ่งในการรักษาโรค มีความปลอดภัยสูง ไม่มีผลข้างเคียงที่เป็นอันตรายต่อสมอง และนอกจากนี้ยังสามารถรักษาอาการแขนขาอ่อนแรง จากหลอดเลือดสมองตีบ ผู้ที่มีปัญหาพูดไม่ชัด สื่อสารลำบาก จากหลอดเลือดอุดตัน หรือภาวะสมองเสื่อม และผู้ป่วยภาวะซึมเศร้าที่รักษาด้วยยาแล้วอาการไม่ดีขึ้นได้อีกด้วย